Λίγες σκέψεις μετά το εργαστήρι που κάναμε στη Σάμο. Μετά από πρόσκληση του Κέντρου Πρόληψης Σάμου Φάρος βρεθήκαμε να συντονίζουμε μαζί με την Αλεξάνδρα Βασιλείου ένα βιωματικό εργαστήριο με τίτλο “Πως χτίζουμε κοινότητες”. Συχνά συνδυάζουμε τα εργαλεία μας φροντίζοντας να συμπληρώνουμε την συζήτηση με βιωματικές ασκήσεις, παιχνίδια και θεωρία.

Το σαββατοκύριακο 23-24 Νοεμβρίου, βρεθήκαμε, λοιπόν, στη Σάμο για δύο βιωματικά εργαστήρια, ένα ανοιχτό στο κοινό και ένα για τους εργαζόμενους και εργαζόμενες στο Κέντρο Πρόληψης. Η Σάμος είναι ένα από τα νησιά μας που αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις λόγω του προσφυγικού. Η τοπική κοινότητα στο Βαθύ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην κανονικότητα που είχε συνηθίσει και την ένταση που δημιουργούν οι νέες πολύ δύσκολες, για όλους, συνθήκες. Το εργαστήριο του Σαββάτου είχε σαν στόχο να εξερευνήσουμε τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων που βοηθούν στην αποφυγή της πόλωσης και ενδυναμώνουν την εποικοδομητική συνδιαλλαγή ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας. Ήταν ανοιχτό για το κοινό και μπορούσε να το παρακολουθήσει όποια/ος επιθυμούσε. Βρεθήκαμε με μια ετερόκλιτη ομάδα: νεότεροι, γηραιότεροι, άντρες και γυναίκες, με διαφορετικές απόψεις, πολιτικές πεποιθήσεις, με λιγότερη ή περισσότερη εμπειρία σε βιωματικές επιμορφώσεις και οργανωμένες δράσεις. Η ομάδα αποτελούνταν από περίπου πενήντα μέλη της τοπικής κοινωνίας και 3-4 επισκέπτες όπως εμείς. Συναντηθήκαμε στην ισόγεια αίθουσα του ξενοδοχείου. Καθίσαμε σε κύκλο. Κάποια στιγμή, τους μοιράσαμε μεγάλα κομμάτια χαρτί. Σε κάποια έγραφε “κοινότητα είναι…” και σε κάποια άλλα “κοινότητα δεν είναι….” Τους καλέσαμε να χωριστούν σε μικρότερες ομάδες, να πάρουν ένα από τα χαρτιά και να συμπληρώσουν με μαρκαδόρους τη φράση.

Παρατηρούσα τις ομάδες να δουλεύουν. Στην συνέχεια θα τους ζητούσαμε να κάνουν ομαδικά γλυπτά εμπνευσμένα από τις σημειώσεις τους. Η καρδία μου άρχισε να χτυπάει πιο δυνατά. Ήρθε η αμφιβολία. Ήμουν νεοφερμένη σε μία ομάδα που φαίνεται να διαπραγματεύεται έντονη σύγκρουση μέσα στην κοινότητά της λόγω των συνθηκών. “ Μήπως δεν μπουν στη διαδικασία; Μήπως νιώσουν ότι εκτίθενται; Οι περισσότεροι φαίνεται να μην έχουν ξανακάνει κάτι παρόμοιο. Μήπως αρνηθούν από αμηχανία;” Αυτά σκεφτόμουν λίγο πριν τους δώσω την οδηγία για την άσκηση.

Η σωματική έκφραση έχει την μοναδική ιδιότητα να επιδρά άμεσα σε όποιον δεχθεί να μπει στην διαδικασία ανεξαρτήτως εμπειρίας, προσωπικών απόψεων και αναγκών. Δεν χρειάζεται καμία άλλη προϋπόθεση πέραν από την διάθεση να εμπιστευτείς τη διαδικασία.

Και ναι, όλοι σε αυτήν την ομάδα δέχθηκαν- χωρίς εχέγγυα- να δοκιμάσουν, ανεξαρτήτως της στάσης και θέσης τους στην κοινότητα, γηραιότεροι, νέοι, παραδοσιακοί, συντηρητικοί, προκατειλημμένοι, μαχητικοί και διαλλακτικοί. Τα σώματα ζωντάνεψαν, πήραν αυθόρμητα μία στάση που εξέφραζε την εσωτερική τους διεργασία, τα χέρια αν και ακίνητα σε μία στάση αφηγήθηκαν ολόκληρες ιστορίες συμπερίληψης ή περιθωριοποίησης, σύγκρουσης και αποδοχής. Η κοινότητα συνδέθηκε, μάτια βούρκωσαν, η συγκίνηση σε κάποιες και κάποιους ήταν έκδηλη... Κράτησε για λίγο, μόλις μερικά λεπτά. Μετά τα χέρια κατέβηκαν, τα σώματα χαλάρωσαν, ξανακαθίσαμε στις καρέκλες. Περάσαμε στο επόμενο.

Ασφαλώς δεν φτάνει να νιώσεις, χρειάζεται και να καταλάβεις. Τα θέματα δεν λύνονται έτσι απλά κάνοντας γλυπτά σε ένα εργαστήριο θεάτρου ή χορεύοντας σε ένα γλέντι στην πλατεία. Όμως τη στιγμή όπου όλοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι στάθηκαν στο χώρο σε συμπλέγματα ομαδικών γλυπτών, τα σώματά τους αποκάλυψαν ταυτόχρονα την διαφορετικότητα και την βαθύτερη σύνδεση τους με την κοινότητα. Αυτή η βαθειά συγκινητική στιγμή για κάποιους συνέβαλλε μετά στο να διαπραγματευτούμε τον τρόπο με το οποίο κουβεντιάζουμε ως κοινότητα τα θέματα που αφορούν την συμβατική μας πραγματικότητα.

Στα δεκαπέντε χρόνια που ασχολούμαι με την εκπαίδευση ενηλίκων έχω αξιοποιήσει επανειλημμένα το θέατρο playback και το παιχνίδι. Τα τελευταία χρόνια το ψυχόδραμα το κοινωνιόδραμα και η κοινωνιομετρία έχουν προστεθεί στην εργαλειοθήκη. Κάθε φορά εκπλήσσομαι με την δύναμη της σωματικής έκφρασης στη δουλειά με ενήλικες, την διαθεσιμότητα των ανθρώπων να μπουν στην διαδικασία και τον πλούτο που κερδίζω προσωπικά από την επαφή μαζί τους.
Η ματιά του Κέντρου Πρόληψης για το εργαστήριο μας. εδώ

"Πώς Χτίζουμε Κοινότητες" : Βιωματικό Εργαστήριο του Κέντρου Πρόληψης Π.Ε. Σάμου "Φάρος"

Το Κέντρο Πρόληψης Π.Ε. Σάμου "Φάρος" διοργανώνει βιωματικό εργαστήριο συνάντησης, προβληματισμού και ανάπτυξης δεξιοτήτων, με τίτλο "Πώς χτίζουμε Κοινότητες" το Σάββατο, 23 Νοεμβρίου 2019, από τις 17.30 έως τις 21.30, στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου Aeolis στην πόλη της Σάμου.
Το εργαστήριο απευθύνεται σε όλα τα μέλη της κοινότητας του νησιού της Σάμου ωστόσο, λόγω του περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων, είναι απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στα τηλέφωνα του Κ.Π., 22730.23443 & 87070-1 (8.30-14.30 καθημερινά). Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Περισσότερες πληροφορίες για το εργαστήριο

Στο εργαστήριο θα εξερευνήσουμε με βιωματικό τρόπο την έννοια της κοινότητας. Τι είδους κοινότητες έχουμε ανάγκη σήμερα και πως τις χτίζουμε; Τι δώρα φέρνουμε στις κοινότητες που ανήκουμε, ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουμε; Θα αναφερθούμε σε δεξιότητες που μας βοηθούν να στηρίξουμε τη βιωσιμότητα μιας κοινότητας, αξιοποιώντας θεωρητική συζήτηση και βιωματικές ασκήσεις.

Η ομάδα θεάτρου «Playback Ψ», μετά από 15 χρόνια συνεχούς έρευνας πάνω στο θέατρο Playback και αντίστοιχης καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει τη χαρά να ανακοινώσει τη δημιουργία της πρώτης πιστοποιημένης σχολής αυτοσχεδιαστικού Θεάτρου Playback στην Ελλάδα από το διεθνές Κέντρο για το Θέατρο Playback της Νέας Υόρκης, «Centre for Playback Theatre» (CPT). Γίνεται έτσι η 14η ομάδα παγκοσμίως που απολαμβάνει αυτή τη δυνατότητα.

Στο τιμόνι της σχολής «Greek School of Playback Theatre» βρίσκονται ο ψυχίατρος – δραματοθεραπευτής και σκηνοθέτης Λάμπρος Γιώτης, ο οποίος ασχολείται με το Θέατρο Playback εδώ και 20 χρόνια και ο ψυχολόγος – ηθοποιός Δημήτρης Μπέγιογλου, αμφότεροι πιστοποιημένοι δάσκαλοι από το CPT της Νέας Υόρκης, κέντρο που ιδρύθηκε από τους δημιουργούς αυτού του θεατρικού είδους, Jonathan Fox και Jo Salas.

Η πιστοποίηση της σχολής έρχεται να προσφέρει εκπαίδευση και εμπειρία και να διαδώσει το Playback, ένα είδος θεάτρου με καλλιτεχνική, κοινωνική και θεραπευτική αξία. Το «Greek School of Playback Theatre» απευθύνεται κυρίως σε ηθοποιούς, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, εκπαιδευτικούς αλλά και οποιονδήποτε θέλει να μυηθεί στο θεατρικό αυτό είδος και οργανώνει την τρέχουσα χρονιά εκπαιδεύσεις σε επίπεδο core training (βασικές αρχές) και advanced (για άτομα που έχουν λάβει τη βασική εκπαίδευση).

Το βασικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα πραγματοποιείται στην Αθήνα, στον «Παλμό», χώρο του «Greek School of Playback Theatre», (Κλεισθένους 3,  πλατεία Κοτζιά | http://www.palmos.info) και τον Ιανουάριο του 2020 θα λάβει χώρα στα Ιωάννινα, ύστερα από πρόσκληση του Εργαστηρίου Δραματοθεραπείας & Παιδαγωγικής θεάτρου «Ανοιχτό Παράθυρο». 

Με γνώμονα πάντα τη διάδοση του Θεάτρου Playback, η ομάδα «Playback Ψ» γιορτάζει παράλληλα τα 15α γενέθλιά της προχωρώντας στην επετειακή συλλογική έκδοση του βιβλίου «Belonging in Playback Theatre». Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει ως e-book στην αγγλική γλώσσα και εκτυπωμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις iwrite. Πώς συνυπάρχει το θέατρο Playback με τις άλλες μορφές τέχνης; Πώς συνδέεται με το ψυχόδραμα, τη δραματοθεραπεία και το θέατρο  κοινότητας; Ξετυλίγοντας την ιστορία της ομάδας «Playback Ψ» σε καλλιτεχνικές σκηνές και θεραπευτικά πλαίσια, επιχειρείται μια εκ βαθέων ανάλυση ενός θεατρικού είδους που φέρνει τις ιστορίες των ανθρώπων στο φως.