Σήμερα το Ψυχόδραμα κλείνει τα 100 !!!

Σήμερα οι ψυχοδραματιστές/στριες γιορτάζουμε τα πρώτα εκατό μας χρόνια.
​
Την 1η Απριλίου 1921, ο J. L. Moreno άνοιξε την πρώτη δημόσια ψυχοδραματική σκηνή στο κέντρο της Βιέννης μπροστά σε ένα κοινό 1000 ατόμων. Το θέμα της συνάντησης ήταν η πολιτική ένταση και η αντιπαράθεση που είχε ξεσπάσει μέτα την πρόσφατη πτώση της Αυστρο- Ουγγρικής Αυτοκρατορίας. Αν εξαιρέσουμε το αρχαίο δράμα και ότι μπορούσε να ορστεί ως πολιτικό θέατρο εκείνη την εποχή, ήταν η πρώτη φορά που αξιοποιείται η εκδραμάτηση για την  διερεύνηση ενός κοινωνικο- πολιτικού θέματος και μάλιστα με την ενεργό συμμετοχή του κοινού.
​
Σύντομη Ιστορική Αναδρομή 
Το Ψυχόδραμα δημιουργήθηκε από τον ψυχίατρο Jacob Levy Moreno. Ξεκινώντας από τα πάρκα της Βιένης όπου παρακολουθούσε τα παιδιά να παίζουν στις αρχές του 20ου αιώνα πειραματίστηκε με τη δραματική έκφραση και την κοινωνιομετρία ως θεραπευτικά μέσα. Μέσα στο χρόνο, η θεωρία και πρακτική του ψυχοδράματος εξελίχθηκε από τη συνεργάτη και σύντροφό του Zerka Moreno, τους μαθητές του και τους επιγόνους τους σε μία ψυχοθεραπευτική μέθοδο που αξιοποιεί την εκδραμάτιση στα πλαίσια της ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Σύμφωνα με τον Haworth (2002), o Moreno έβλεπε το ψυχόδραμα και την ομαδική ψυχοθεραπεία ως δύο διαφορετικά πράγματα. Αρχικά το ψυχόδραμα φαίνεται ως διαμεσολαβητής στις σχέσεις που αναπτύσσονται στα πλαίσια της ευρύτερης κοινότητα. Αναζητώντας μία θεατρική φόρμα που θα συνέβαλλε στην κοινωνική αλλαγή δημιούργησε τη Ζωντανή Εφημερίδα μέσα από τη οποία έδωσε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να διεργαστούν συλλογικά πάνω σε ένα επίκαιρο ζήτημα παρεμβαίνοντας στη σκηνική δράση, εκφράζοντας την άποψή τους και καθορίζοντας την έκβαση του “έργου”.
Συνεχίζει αναφέροντας ότι σχεδόν παράλληλα, ο Moreno ανέπτυξε την κοινωνιομετρία ως μία τεχνική κατά την οποία τα μέλη μίας ομάδας ακούγοντας μία σειρά ερωτήσεων ή οδηγιών καλούνταν να σταθούν στο χώρο ανάλογα με την απάντηση ή την προσωπική τους θέση στο εκάστοτε ερώτημα. Ακολούθησε το κοινωνιόγραμμα: ένα μεθοδολογικό εργαλείο με το οποίο μπορούσε να φέρει στο φως και να μελετήσει τις πεποιθήσεις, απόψεις, αλληλεπιδράσεις και βιώματα μίας κοινότητας ανθρώπων με στόχο την ανεύρεση λύσεων πάνω στα θέματα που την απασχολούσαν. Η συνδιαλλαγή των κοινωνικών ρόλων που αναδύονται από το κοινωνιόγραμμα ονομάστηκε κοινωνιόδραμα.

Αρχικά, ο Moreno αξιοποιούσε μόνο την κοινωνιομετρία στην θεραπεία. Σταδιακά εισήγαγε και άλλες τεχνικές στη διαδικασία και μέσα στα επόμενα χρόνια έδωσε μορφή σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε κλινικό Ψυχόδραμα. Στην διαμόρφωση του ψυχοδράματος καθοριστικό ρόλο έπαιξε η συνεργάτης και σύντροφος του Moreno, Zerka Moreno η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην καταγραφή, μετάφραση, διάδοση και εξέλιξη του έργου του και εισήγαγε το ψυχόδραμα σε κλινικά πλαίσια.
Το 1932 η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία εισάγει για πρώτη φορά τον όρο ομαδική ψυχοθεραπεία αναφερόμενη στο έργο του Moreno (Tauvonb, 2002). Σήμερα, πέραν από το παραδοσιακό Μορενικό Ψυχόδραμα έχουν αναπτυχθεί εκλεκτικά μοντέλα στην κλινική πρακτική του ψυχοδράματος τα οποία συνδυάζουν και άλλες, κατά κύριο λόγο ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις, όπως είναι το ψυχαναλυτικό και το ανθρωποκεντρικό ψυχόδραμα (Haworth, 2002). Παράλληλα, το ψυχόδραμα ενέπνευσε τη δημιουργία καλλιτεχνικών πρακτικών κοινωνικής παρέμβασης όπως είναι το πολύπλευρο έργο του Augusto Boal (1995) και το θέατρο Playback των Fox και Sallas ( Yiotis, 2020). 

---